Сурагч байхдаа сурч л байсан. Сурагчдад заахдаа бас суралцах л хэрэгтэй юм. Ертөнцийн юмс үзэгдэл бол янз бүрийн харилцан үйлчлэл. Иймд хичээл заана гэдгийг би янз бүрийн харилцан үйлчилэл гэж ойлгож аль ч хичээл ертөнцийн юмс үзэгдлийн зүй тогтлыг л таниулах уялдаа нэгдмэл байрлалаас эхлэх энэ нь зүйтэй юмуу эерэг сөрөг талын нэгдлийг хангахад анхаарах.
Физикийн ШУ-нь бодисын бүтэц болон материйн хөдөлгөөний хууль , гол чухал шинжийг нээн илрүүлэх , өшөө илүү нарийн төвөгтэй материаллаг систем ба хөдөлгөөний хэлбэрийг бүрдүүлдэг материйн энгийн тухайлбал ( механик, дулааны , цах соронзон , цөмийн )
Хөдөлгөөнийг судлахад энэ тэргүүний ач холбогдолтой байдгаараа ертөнцийг үзэх ШУ-ны үзэл төлөвшүүлэхэд онцгой үүрэг гүйцэтгэдэг. Физикийн ололт нээлт ШУТ-н бүхий л салбарт өргөн хэрэглэддэг ба байгалийн ямар ч ШУ хөгжлийнхөө явцад физиктэй ямар нэг хэмжээгээр заавал холбогддог.
Физикийн мэдлэг нь сурагч оюутны мэдлэгийн хүрээг өргөтгөж, ертөнцийн материаллаг болох байгалийн үзэгдлүүд нарийн зүй тогтолтой, матери түүнийг танин мэдэхүй шавхагдашгүй итгэх итгэлийг баяжуулдаг. Байгалийн ШУ-д ертөнцийн материаллаг чанарыг танин мэдэхэд хэрэгтэй асар их баялаг материалыг өгдөг. Ялангуяа физик астрономыг судлах үед ертөнцийн хувьсал хөгжил , бүтэц зохион байгуулалт сурагчдад бур ил тод болдог. Физик судлах нь бусад хичээлийн адил, судалж байгаа материалыг диалектикийн үүднээс задлан шинжилж гүн ухааныүүднээс ойлгож ухамсарласан тохиолдолд ертөнцийг үзэх ШУ-ны үзлийг төлөвшүүлэх үр дүнтэй хэрэглүүр хандана гэсэн үг юм. Иймээс физик сургалтаар оюутнуудад ертөнцийг үзэх ШУ-ны үзлийг төлөвшүүлэх нь орчин үеийн ертөнцийн дүр зургийн тухай төсөөллийг төлөвшүүлэхтэй салшгүй холбоотой.
болж чадна. Судалж буй материалыг задлан шинжилж, үнэлэн дүгнэхэд амьдралаар шалгагдсан мэдлэгийн системийн дээд түвшин болон ертөнцийн дүр зургийн тухай ойлголтыг хэрэглэх нь хүн төрөлхтний мэдлэгийн үнэний эцсийн шалгуур болох нийгмийн практикт
Ертөнцийн дүр зургийн хамгийн гол шинж нь материйн бүтэц, оршиг тогтнох хэлбэр, аргыг улам бүр нарийн тусгасан өөр дүр зургаар байнга солигдож, тогтмол хувьсал, хөгжилд, орших явдал юм. Материйн бүтцийн тухай чанарын шинэ төсөөлөл үүсэх , физикийн шинэ онолыг бий болгоход хүргэхүйц физикийн болон философийн үзлийн чанарын өөрчлөлт нь ертөнцийн физик дүр зургийн хувьслыг үечлэх арга зүйн зарчим болдог. Энә нь механикийн, электродинамикийн , квант талбайн зэрэг ертөнцийн дүр зургийн хувьслын хамгийн чухал цоо шинэ үе шатыг задлан шинжлэх бололцоо олгодог.
Хэрэв ертөнцийн механик дүр зургийн үндэс нь сонгодог механик, атомлиг үзэл: -( материйг бодистой адилтгаж, түүнийг тусгай бөөмс- атомоос тогтдог бөгөөд, бүх хөдөлгөөн бол механик шилжилт мөн гэж үздэг ) байсан бол ертөнцийн электродинамик дүр зураг нь ( матери ба хөдөлгөөн нь континуаль, физик талбай бол материйн хэлбэр , цахилгаан соронзон харилцан үйлчлэл хамгийн гол нь орон зай цаг хугацаа бол харьцангуй гэж үздэг ) байгалийн ШУ-ны шинэ үзэл динамизм буюу философийн континуализмд үндэслэгддэг.
- Физикийн хөгжлийн үе шат бүхэнд үүсч бий болсон олон тооны бэрхшэл материйн диксрит ба континуаль чанарыг туйлчлан үзэхийн буруу болохыг нотолж өгсөн. Материйн дискрит ба континуаль чанар бие биенийгээ үгүйсгэдэггүй, харин диаэлектрикаар нэгдэж байдаг гэсэн ертөнцийн квант- талбайн дүр зургийн шинэ үзлийн үндсэн дээр л дээрх бэрхшээлийг давах бололцоотой болсон билээ. Иймд ямарваа онол, ойлголт хуулийн үзэл санаа , ач холбогдолыг зөвхөн ертөнцийн дүр зургийн хувьсал, хөгжил, үүслийг арга зүйн үүднээс задлан шинжилсний үндсэн дээр тодруулж болно. Жнь: ертөнцийн дүр зургийн концепцүүд дотор хол үйлчлэлийн концепци гол үүрэгтэй. Харин физик талбайн ойлголт зөвхөн үүсч байсан билээ. Ертөнцийн электродинамик дүр зурагт : Физик талбай нь материйн онцгой хэлбэр , харилцан үйлчлэлийг дамжуулах материаллаг зөөгч болон тавигдаж арга зүйн хувьд хамгийн ач холбогдолтой болдог. Мән ертөнцийн механик дүр зургийн хүрээнд ( бүр тодруулбал үүнээс ч өмнө ) үүссэн ойр үйлчилэлийн тухай концепци нь тэр үедээ онолын талаарч туршлагын талаарч хөгжиж чадаагүй билээ. Харин ертөнцийн электродинамик дүр зурагт энә санаа жинхэнэ ШУ-ны үндэслэлтэй болж харьцангуй онол нь байгальд харилцан үйлчилэл дамжих хурд хязгаартай байдаг тухай дүгнэлтэд хүргэснээрээ ертөнцийн орчин үеийн физик дүр зургийн гол зарчмуудын нэг болсон юм. Үүний үндсэн дээр бөөм ба долгионы тухай ойлголтыг сөргүүлэн тавих нь буруу гэдгийг ертөнцийн физик дүр зургийн хувьслын явц, шинжлэх ухааны үндэслэлтэй болохыг үзүүлсэн ба эдгээр төсөөлөл материйн корпускул ба долгионы шинж чанарын зөвхөн нэг талыг харьцангуй зөвөөр тусгадгийн бодит агуулгыг нээн харуулсан бөгөөд зөвхөн ертөнцийн физикийн квант орон дүр зурагт л эдгээр шинж чанарын диаэлектик нэгдэл жинхэнэ ШУ-ны үндэслэлтэй болсон.Мөн ЕФДЗ-н хувьслын явцад орчин үеийн физикийн гол зарчмуудын нэг харьцангуй зарчмын аргазүйн агуулга улам бүр тодрон харагдах болсон
Физикийн курсын янз бүрийн бүлгүүдэд тохиолддог харьцангуйн зарчимтай холбоотой үзэл санааны хувьслын үе шатанд :
Ертөнцийн механик дүр зурагт уг ойлголт анх бий болж (энд тэр нь ШУ-ны зохих хэмжээний үндэслэлгүй, ихэнхдээ ямар нэг дүр зургийн зүйл мэтээр үзэгдэж бай в)
Ертөнцийн электродинамик дүр зурагт: улам батжин (харьцангуй онол ба релятивист арга нь харьцангуйн байдал- түр зуурын шинж чанартай биш гэдгийг үзүүлсэн. )
Ертөнцийн квант -о орон дүр зурагт: энә н гүнзгийрэн, өргөжсөн. (юмс үзэгдлийн шинж чанарыг илэрхийлэх квант арга, ажиглалтын хэрэгсэлтэй харьцангуй байдаг зарчим) зэргийг тус тус авч үздэг.
Ертөнцийн физик дүр зургийн концепци нь ертөнцийг үзэх ШУ-ны үзлийг төлөвшүүлэх, системийн үндсэн бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн агуулга, шинж чанарыг тодорхойлох тухайлбал: физик ойлголтуудын системийг төлөвшүүлэх, физикийн үзэл санаануудын хувьслыг диалектик үүднээс задлан шинжлэх , түүхэн баримтыг сонгон авах ба арга зүйн хувьд шинжлэн судлах физикийн мэдлэгийн хөгжлийн зүй тогтлыг тогтоох бололцоо олгоно. Ер /физик дүр зургийн хувьсалд үндэслэж физикийн ямарваа нэгэн ойлголтын гарал үүсэл, хөгжил бүтэц, агуулгыг зөрчилгүйгээр задлан шинжилж болно. Жнь: Ер/ механик дүр зурагт материйг бодистой адилтгаж, массыг бодис дахь бөөмсийн ( материйн ) тоо хэмжээ мэтээр үзэж байсан билээ. Гэтэл физик талбай нь материйн нэг хэлбэр гэсэн төсөөлөлд үндэслэсэн ертөнцийн электродинамик дүр зурагт материйг бодистой адилтгах явдал дутагдалтайг нотолдог. Ленин материйн тухай тодорхойлохдоо: материйн ганц" мөн чанар "' нь объектив бодитой байх, бидний ухамсрын гадна байх чанар юм гэж онцлон тэмдэглэсэн нь материйн тухай сургаалийн олон зуун жилийн түүхийн эцсийн гүн гүнзгий дүгнэлт болсон билээ.
Материйн микро бүтцийг судалсны үндсэн дээр ертөнцийн квант талбайн дүр зурагт материйн үндсэн хоёр хэлбэр болох бодис ба талбайн гүнзгий харилцан холбоог илрүүлэн, тэдгээрийн ялгаатай төдийгүй ерөнхий ижил төстәй талуудыг нь ч судалсан билээ.
- Физикийн курсийг судлахдаа гол багана болсон ертөнцийн физик дүр зургийн хувьслын үзэл санааг үндэс болгох нь ертөнцийг үзэх диаэлектик үзэл онолын бат үндэс суурь тавих болоцоог олгоно. Иймд дээрээс өгсөн программын дагуу хийгддэг байсан нэгтгэн дүгнэх лекцийн хэлбэр, агуулга шинж чанар нь үндсэндээ сурагчдыг бэлтгэлтийн түвшин үзсэн бүх материалыг таниулахад хэрэглэсэн аргын онцлогоос шалтгаалдаг билээ. Иймд дээрх зүйлийг судлахад лекценд доорх асуудлууд ямар нэг хэлбэрэээр тусгалаа олсон байх ёстой юм шиг. Үүнд: :
- Ертөнцийн тухай ШУ-ны ойлголтыг төлөвшүүлэхэд физикийн гүйцэтгэх үүрэг. Физкикийн ойлголт хууль онолын ертөнцийг үзэх үзлийн агуулга ач холбогдол
- Ертөнцийн физик дүр зураг физикийн мэдлэгийг системжүүлэх түүний философийн утгыг тайлбарлахад түүний физик үүрэг
- Физикийн хөгжил ба ертөнцийн физик дүр зургийн хувьслын явц. Ертөнцийн механик электродинамик , квант-талбайн дүр зургууд бол ертөнцийн физик дүр зургийгн хувьслын үндсэн үе шат мөн болох тухай
Ертөнцийн орчин үзийн ШУ-ны дүр зургийн гол үндэслэл Үүнд:
А. Ертөнцийн нэгдэл ба түүний материаллаг чанар, бодис, физик талбай хоёр нь материйн харилцан холбоотой үндсэн хоёр хэлбэр мөн болох нь мөн. Материйн бүтцийн хэлбэр шавхагдашгүй болох нь
Б. Орон зай, цаг хугацаа, хөдөлгөөн бол материйн оршин тогтнох үгндсэн хэлбэр мен.
В. Харилцан үйлчлэл бол биеүүдийн харилцан холбооны түгээмэл хэлбэр бөгөөд бүх төрлийн хөдөлгөөний уг сурвалж мән.
Г. Хадгалагдах хууль бол матери ба хөдөлгөөний усташгүй бүтээгдэшгүй бодит шинж чанарын тусгал мән.
Д. Байгалийн үзэгдлийн харилцан холбоо зарчим
Е. Материаллаг ертөнцийг танин мэдэж болох тухай, матери ба түүнийг танин мэдэхүй хязгааргүй болох тухай
